تولید جهانی نفت خام در سال ۲۰۲۴ برای اولین بار از سال ۲۰۲۰ کاهش یافت

اوپک گزارش داد که تولید نفت در میان اعضای این سازمان با کاهش ۲.۱ درصدی، معادل ۵۷۰ هزار بشکه در روز، مواجه شد. همچنین، کشورهای عضو توافق‌نامه همکاری، که شامل کشورهایی نظیر عمان، برونئی، مکزیک، مالزی، و تولیدکنندگان نفت آسیای مرکزی به همراه روسیه (در قالب اوپک پلاس) است، شاهد کاهش ۷۸۰ هزار بشکه‌ای در روز، یا ۵.۲ درصد، بودند. توافق‌نامه همکاری که در سال ۲۰۱۶ امضا شد، همچنان نقش کلیدی در هماهنگی تولید نفت میان این کشورها ایفا می‌کند.

با وجود این کاهش، تولید جهانی نفت همچنان به طور قابل‌توجهی کمتر از تقاضا بود. اوپک اعلام کرد که تقاضای جهانی نفت در سال گذشته به طور متوسط به ۱۰۳.۸۴ میلیون بشکه در روز رسید، که نشان‌دهنده افزایش ۱.۵ درصدی (معادل ۱.۴۹ میلیون بشکه در روز) نسبت به سال قبل است. این افزایش تقاضا تقریباً در تمامی مناطق جهان مشاهده شد، حتی در اروپا که تلاش‌های گسترده‌ای برای کاهش مصرف هیدروکربن‌ها انجام داده است. اروپا در راستای این تلاش‌ها، ظرفیت پالایش خود را کاهش داده، اما در مقابل، ظرفیت‌های جدیدی در چین، هند و خاورمیانه به بهره‌برداری رسیده است. این ظرفیت‌های جدید، مجموع ظرفیت پالایش جهانی را به ۱۰۳.۸۰ میلیون بشکه در روز رساند، که افزایش ۱.۰۴ میلیون بشکه‌ای را نشان می‌دهد.

در بخش صادرات، اوپک گزارش داد که صادرات نفت این سازمان در سال ۲۰۲۴ به طور متوسط ۷۰ هزار بشکه در روز کاهش یافت و به ۱۹.۰۱ میلیون بشکه در روز رسید. از این میزان، ۱۳.۶۷ میلیون بشکه در روز به آسیا و ۳.۳۴ میلیون بشکه در روز به اروپا صادر شد. آسیا همچنان مقصد اصلی صادرات نفت اوپک باقی مانده است، در حالی که اروپا به دلیل سیاست‌های کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی، سهم کمتری از این صادرات را به خود اختصاص داده است.

از سوی دیگر، ذخایر اثبات‌شده نفت جهان با افزایش اندک ۰.۱ درصدی به ۱.۵۶۷ تریلیون بشکه رسید. با این حال، ذخایر اثبات‌شده اعضای اوپک بدون تغییر در سطح ۱.۲۴۱ تریلیون بشکه باقی ماند. این ثبات در ذخایر اوپک نشان‌دهنده مدیریت محتاطانه منابع توسط این سازمان است، در حالی که کشورهای غیراوپک با افزایش تولید، به دنبال جبران کاهش تولید اوپک و متحدانش بودند.

 

شکاف عرضه و تقاضا در بازار جهانی

 

این تحولات در بازار جهانی نفت نشان‌دهنده تناقضی بین عرضه و تقاضاست. در حالی که تقاضای جهانی به دلیل رشد اقتصادی در مناطق کلیدی مانند آسیا و خاورمیانه افزایش یافته، تولید جهانی نتوانسته همگام با این تقاضا پیش برود. این شکاف می‌تواند فشارهایی را بر قیمت‌های نفت ایجاد کند، به‌ویژه در شرایطی که اوپک و متحدانش همچنان سیاست‌های محدود کردن تولید را دنبال می‌کنند. تحلیلگران معتقدند که این استراتژی ممکن است به منظور حفظ قیمت‌های بالاتر در بازار اتخاذ شده باشد، اما همزمان خطر از دست دادن سهم بازار به نفع تولیدکنندگان غیراوپک، به‌ویژه ایالات متحده، را به همراه دارد.

 

تداوم وابستگی اروپا به نفت

 

در اروپا، تلاش برای کاهش مصرف هیدروکربن‌ها با چالش‌هایی همراه بوده است. با وجود کاهش ظرفیت پالایش، این قاره همچنان به واردات نفت وابسته است، هرچند حجم این واردات نسبت به گذشته کاهش یافته است. در مقابل، رشد ظرفیت پالایش در چین و هند نشان‌دهنده تغییر جهت بازار جهانی نفت به سمت شرق است. این کشورها نه تنها تقاضای بیشتری برای نفت خام دارند، بلکه با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های پالایش، نقش خود را در زنجیره تأمین جهانی تقویت کرده‌اند.

 

این گزارش اوپک بار دیگر بر پیچیدگی‌های بازار جهانی نفت تأکید می‌کند. در حالی که تولیدکنندگان سنتی مانند اوپک تلاش می‌کنند با مدیریت عرضه، بازار را متعادل نگه دارند، افزایش تقاضا و ظهور تولیدکنندگان جدید، چشم‌انداز این صنعت را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. با ادامه این روند، انتظار می‌رود که رقابت برای سهم بازار و مدیریت منابع در سال‌های آینده تشدید شود، در حالی که جهان همچنان در تلاش برای یافتن تعادل بین رشد اقتصادی و پایداری زیست‌محیطی است.